Nöbetçi Eczaneler
BAE resmi ajansı WAM’ın haberine göre, Sudan’da 16 aydır ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında devam eden iç savaşın sonlandırılması için Cenevre’de yürütülen görüşmelere katılan ülkelerin heyetleri konuya ilişkin ortak açıklama yaptı.
Açıklamada, Sudan Silahlı Kuvvetlerinin Adre Sınır Kapısı’nı açma kararının memnuniyetle karşılandığı belirtildi.
Sınır kapısının açılmasının hayat kurtarmak ve kıtlığın yayılmasını önlemek için önemli bir adım olduğu vurgulanan açıklamada, ilk yardım konvoylarının gelecek günlerde geçmesinin arzulandığı ifade edildi.
Açıklamada ayrıca HDK’ye yardım gruplarının Adre sınırından girişlerinin güvenliğini sağlamak, insani yardımların kısıtlama olmaksızın transferini kolaylaştırmak ve yardım operasyonlarının silahlı ve siyasi aktörlerden bağımsız olarak gerçekleştirilmesini sağlamak için acil adımlar atması çağrısında bulunuldu.
Ortak açıklamada, herkesin insani yardımın Darfur’a ve Sudan topraklarının tamamına taşınması için acil adımlar atması, bölgeyi hangi tarafın kontrol ettiğine bakmaksızın yardımların ihtiyaç sahiplerine güvenli ve engelsiz geçişini sağlaması gerektiğine işaret edildi.
İnsani yardımın genişletilmesinin, İsviçre’de toplanan uluslararası topluluk üyeleri için en önemli öncelik olduğu vurgulanan açıklamada, insani yardımın ulaşmasının kolaylaştırılması ve sivillerin korunmasının, tarafların Cidde Deklarasyonu ve uluslararası insancıl hukuk kapsamındaki yükümlülükleriyle örtüştüğü kaydedildi.
Sudan, bugün Çad ile arasındaki Adre Sınır Kapısı’nın “ülkedeki savaştan etkilenenlere insani yardımın girişine izin vermek için” 3 ay süreyle açılmasına karar vermişti.
ABD’nin Sudan Özel Temsilcisi Tom Perriello, 14 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, Sudan’da 16 aydır ordu ile HDK arasında devam eden iç savaşın sonlandırılması için İsviçre, Suudi Arabistan, Mısır, BAE, Afrika Birliği ve BM’yi temsil eden uluslararası ve teknik ortaklarla açılış oturumunun gerçekleştirildiğini kaydetmişti.
Tarafların Cidde’deki taahhütlerine ve uygulamalarına uymalarını sağlamaya odaklandıklarını belirten Perriello, “Savaşan taraflar, uluslararası insancıl hukuka saygı göstermeli ve insani yardımı sağlamalı. Silahların susturulmasının vakti geldi.” ifadelerini kullanmıştı.
Perriello, bugün yaptığı açıklamada da Sudan ordusunun Adre Sınır Kapısı’nı açma kararını memnuniyetle karşıladıklarını ifade etmişti.
Bu kararın, hayatları kurtarmak ve kıtlığın yayılmasını önlemek için kritik bir adım olduğunu belirten Perriello, “Önümüzdeki günlerde ilk konvoyların geçişini görmeyi dört gözle bekliyoruz.” ifadesini kullanmıştı.
Sudan hükümeti, 25 Temmuz’da Adre Sınır Kapısı’nın, HDK tarafından silah tedarikinde kullanıldığı gerekçesiyle kapatıldığını açıklamıştı.
BM ise 30 Temmuz’da, Sudanlı yetkililere, insani yardım kamyonlarının ülkenin batısındaki Darfur bölgesine girişini kolaylaştırmak için sınır kapısını açma çağrısında bulundu.
Beş eyaletten oluşan Darfur Bölgesi’nin 4’ünü kontrol eden HDK, ordunun kontrolündeki Kuzey Darfur eyaletinin merkezi Faşir’i kuşatıyor.
Cidde Bildirgesi
Sudan’da ordu ile HDK arasında Suudi Arabistan’ın Cidde şehrinde ABD, Suudi Arabistan arabuluculuğunda yürütülen görüşmeler sonucu 11 Mayıs 2023’te “Cidde Bildirgesi” imzalanarak çatışmaların durdurulması için bir çerçeve oluşturuldu.
Sudan ordusu, HDK’nin ateşkes ihlallerine tepki olarak 31 Mayıs 2023’te ateşkes görüşmelerinden çekildi.
Haziran 2023’te gerçekleştirilen müzakere turu, HDK’nin yerleşim yerlerinden ve kamu kurumlarından çekilmeyi reddetmesi üzerine ordunun müzakere masasından ayrılmasıyla sonuçlandı. Buna karşılık da HDK, orduyu Cidde görüşmelerini engellemeye çalışmak ve askeri çözüme sığınmakla suçladı.
Ordu, Temmuz 2023’te yeniden müzakere sürecine dönme kararı aldı. Ordu, benzer gerekçelerle bir kez daha müzakerelerden çekildi ancak Ekim 2023’te Cidde’ye geri döndü.
Taraflar, barış müzakereleri kapsamında 7 Kasım 2023’te Cidde’de yeniden bir araya geldi. Bu kez de somut adım atılamadı ve görüşmeler, 3 Aralık 2023’te çıkmaza girip süresiz ertelendi.
Sudan’daki iç savaş
Sudan’da 30 yıl süren Ömer el-Beşir iktidarının halk ayaklanmasıyla devrilmesi sonrası sivillerin katılımıyla oluşturulan hükümete karşı ortak darbe yapan ordu ve HDK arasındaki güç mücadelesi 16 aydır devam ediyor.
Nisan 2023 ortasında başlayan ve Sudan’ın çoğu eyaletinde devam eden savaşta ordu, kuzey ve doğudaki eyaletlerde hakimiyetini sürdürürken HDK’nin, batı ve güney eyaletlerinde etkili olduğu görülüyor.
Savaşın bitirilmesi için başlatılan Suudi Arabistan ve ABD arabuluculuğundaki Cidde görüşmeleri, Mısır’ın öncülük ettiği Sudan’a komşu ülkeler barış girişimi, Doğu Afrika’da Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesinin çabaları ve Bahreyn’in başkenti Manama’da yapılan görüşmeler sonuçsuz kalmıştı.
Birleşmiş Milletlere göre, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan’daki çatışmalar sonucu 18 bin 800’den fazla kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 10 milyon kişi yerinden edildi ve 25 milyondan fazla kişi insani yardıma muhtaç durumda.