Nöbetçi Eczaneler
BM, ne Rusya-Ukrayna Savaşı’nda ne de İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarındaki sivil kayıplara çare bulabiliyor. Bu durum, uluslararası örgütlerin krizlere karşı yetersiz kaldığı eleştirilerini yeniden gündeme getirdi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, açılış konuşmasında küresel eşitsizliklerin kurumsal yapıya yansıdığını vurgulayarak, Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) İkinci Dünya Savaşı’nın kazananları tarafından şekillendirildiğini hatırlattı. Afrika’nın birçok ülkesinin hâlâ BMGK’de daimi üyelikten yoksun olduğunu belirten Guterres, bu durumun acil olarak değiştirilmesi gerektiğini ifade etti.
Guterres, “Reform olmazsa parçalanma kaçınılmaz. Küresel kurumların meşruiyeti, itibarı ve etkisi azalır.” diyerek bir uyarıda bulundu.
Türkiye’nin Vurguları
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, BM’nin kuruluşundan bu yana barış ve adalet umudunun artığını ancak son yıllarda BM’nin görevini yerine getirmekte yetersiz kaldığını belirtti. Erdoğan, “Dünya Beşten Büyüktür” şiarının günümüzde daha fazla ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise, BM’nin artan tehditlere karşı liderlik gösteremediğini belirterek, “Küresel sorunlara karşı ortak çözüm için daha kapsayıcı ve çok taraflı bir yapı gerekiyor.” ifadelerini kullandı. Fidan, karar alma süreçlerinin daha demokratik hale getirilmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.
Diğer Ülkelerin Reform Çağrıları
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, BM Şartı’nın acil reform gerektirdiğini belirtirken, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, reformun herkes için yapılması gerektiğini vurguladı. Hindistan Başbakanı Narendra Modi ise BM gibi kuruluşlarda reformun şart olduğunu ifade etti.
Endonezya Dışişleri Bakanı Retno Marsudi, BMGK’de reform çağrısı yaparak, “gerçek ve doğru reform” gerektiğini dile getirdi. Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong, BM’nin barış sağlama alanında daha kararlı olması gerektiğini vurguladı.
Yeni Zelanda’nın BM Daimi Temsilcisi Carolyn Schwalger, BMGK’de reform talebini yineledi. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, uluslararası sistemin krizlerle karşı karşıya olduğunu belirterek, yeni bir küresel mimari için ortak bir platform oluşturulması gerektiğini savundu.
Sürdürülebilir Kalkınma ve İnsani Krizler
Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında BM’nin rolüne dikkat çekerken, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, gelişmekte olan ülkelerin karar alma süreçlerinde daha fazla yer alması gerektiğini vurguladı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise, uluslararası sistemin adaletsizliğine dikkat çekerek, yeni bir düzen kurulması gerektiğini belirtti.
Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, BMGK’nın yapısını “çağ dışı ve dışlayıcı” olarak nitelendirerek, reform çağrısını yineledi. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, BM’nin güvenilirliğini yeniden inşa etmesi gerektiğini ifade etti.
Son olarak, Maldivler Devlet Başkanı Muhammed Muizzu ve Doğu Timor Başbakanı Xanana Gusmao, uluslararası toplumun mevcut krizlere çözüm bulma konusunda yetersiz kaldığını vurgulayarak, BM’nin reform ihtiyacını yineledi.
Bu yılki BM Genel Kurulu, dünya genelindeki çatışmaların ve insani krizlerin yanı sıra, uluslararası sistemdeki yapısal sorunlara dikkat çekerek, reform taleplerinin yoğunlaştığı bir platform oldu.
