Nöbetçi Eczaneler
Iraklı siyasi analistler, İran’ın dış politika ve Irak’taki “vekalet savaşçıları” olarak bilinen Şii milis güçlerini destekleme ve askeri nüfuz konularının dini lider Ayetullah Ali Hamaney ile istihbarat birimlerinin yetkisinde olduğunu belirtiyor. Yeni Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan’ın bu konularda yapabileceği iyileştirme çabalarının sınırlı hatta yetersiz kalabileceği ifade ediliyor.
Siyasi analist Ahmed Yasiri, Pezeşkiyan’ın Batı dünyası ile yeniden müzakerelere başlayabileceğini, bu amaçla eski Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’i danışman olarak atadığını kaydetti. Yasiri, “İran’daki yeni diplomasi dönemi Ruhani dönemiyle benzerlik taşıyacak. Türk kökenli Pezeşkiyan’ın reformist kimliği güçlü ve reform hamlelerine yakın durabilir,” dedi.
Pezeşkiyan’ın, İran’ın azınlıklarına ve kadın haklarına Ruhani’den daha yakın olduğu belirtiliyor. Mahsa Emini olayında olumlu tutum sergileyen Pezeşkiyan, Batı ile yaptırımları kırmak için müzakerelere başlayacağını duyurdu. Yasiri, “Pezeşkiyan’ın bu yönde ilerlemesi, İran’ın bölgedeki askeri müdahaleleri ve nüfuzunda, özellikle İsrail ile savaşında ve ABD ile çatışmasının dozunda nispeten bir düşüş meydana getirebilir,” şeklinde konuştu. Ancak İran’ın dış politika ve askeri meselelerinden Cumhurbaşkanı değil, Devrim Muhafızları ve dini lider Ayetullah Hamaney sorumlu.
Siyasi analist Salah Buşi ise “İran’da yeni cumhurbaşkanının seçilmesiyle Tahran’ın bölgedeki durumunda yeni senaryolar gerektiriyor ki bunu Pezeşkiyan’ın konuşmalarından anlayabiliyoruz,” dedi. Buşi, İran’ın Batı ile ilişkilerindeki sorunlara yeni Cumhurbaşkanı’nın yeni bir vizyon izleyebileceğini belirtti. “Yeni Cumhurbaşkanı, İran’ın ulusal çıkarını göz önüne alarak etkin makamlarla işbirliği yapabilir,” dedi.
Iraklı siyaset yorumcusu Mücaşi Temimi, Pezeşkiyan’ın yeni dönemde içeride ekonomik kriz ve dışarıda bazı risklerle mücadele etmek zorunda kalacağını belirtti. Temimi, “İran’ın Irak’a karşı dış politikasında bir değişiklik olacağını sanmıyorum. İran, Irak ve bölgedeki ‘direniş güçlerinden’ vazgeçmeyecek ve gerginlik devam edecek. Pezeşkiyan’ın müdahale ve çabaları sınırlı kalabilir,” dedi.
Donald Trump’ın yeniden ABD Başkanlığına seçilmesi halinde İran ile ABD arasında yeni bir çatışma boyutu yaşanabileceği belirtiliyor. Ancak İran, reformist bir Cumhurbaşkanı seçerek politikalarında esneklik göstermeyi amaçlayabilir ve sorunlarını ‘İran-İsrail’ sorunu ve çatışmasına indirgemek isteyebilir. İran, ABD’de hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler tarafından hâlâ ‘haydut devlet’ olarak görülüyor.