İlklerin şehrine bir ilk daha

Arpaçay Nehri vadisinde yer alan Ani, tarih boyunca Bagratlılar, Bizans, Büyük Selçuklu, Gürcü Krallığı, Moğollar, İlhanlılar, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Osmanlı Devleti’nin egemenliğinde bulunmuştur. 16 Ağustos 1064’te Selçuklu Sultanı Alparslan tarafından fethedilen Ani, yaklaşık 100 hektarlık bir alana yayılmaktadır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ile Müzeler Genel Müdürlüğü ve Kafkas Üniversitesi (KAÜ) işbirliğiyle Ani’de yürütülen kazılar, 8 farklı noktada devam etmektedir. Yaklaşık 48 günlük kazı çalışmasının ardından mağara, Kur’an-ı Kerim tilaveti ve kurdele kesimiyle turizme kazandırıldı.

Kars Valisi Ziya Polat açılışta, Ani Ören Yeri’nin dünya tarihi açısından önemine vurgu yaptı ve “Ani, ilklerin şehri. Sultan Alparslan Han’ın ilk fethettiği topraklar, ilk Türk şehri ve ilk Türk mezarlığı. İlklerin şehrine bir ilk daha eklemek, Türk tarihine katkıda bulunmak için büyük emek sarf edildi. Burayı anlatmaya devam edeceğiz ve ayrı bir rota olacağını göreceksiniz,” dedi.

KAÜ Öğretim Üyesi ve Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, Ani’nin Orta Çağ’ın yanı sıra İlk Çağ’ın da aydınlık yüzü olduğunu belirterek, “Ani, sadece Orta Çağ’ın değil, aynı zamanda Kalkolitik çağlardan itibaren yerleşim görmüş ve 5 bin yıllık bir tarihe sahip. Ani, toprak üstündeki anıtsal eserleri ve yer altındaki mağara yerleşimleriyle de önemli bir kent olmuştur,” diye konuştu.

Arslan, mağaranın 8 mekan içerdiğini ve bir bölümünün Bagratlılar döneminde şapele dönüştürüldüğünü, 1064 yılındaki Selçuklu fethiyle birlikte kıble duvarına eklenen mihrap nişiyle mescide dönüştürüldüğünü belirtti. Böylece, Anadolu’daki Türklerin inşa ettiği ilk mescidin bulunduğunu ifade etti.